Categorie: Blog Knappe Koppies

Een heus eigen bordspel maken. Dat vergt samenwerking, luisteren, elkaar bevragen, jezelf even terughouden, willen horen wat een ander inbrengt en samen komen tot een uniek spel!

De start was wat turbulent. De kinderen lijken iedere keer hun plek weer een beetje te zoeken. Het volume van de stemmen gaat een aantal decibel omhoog. Met elkaar stoeien wordt net iets te stevig en dan kan de grens ineens bereikt zijn! En ook daar leren de kinderen van ondanks dat dit soms wat vervelende situaties oplevert. Het schept een mogelijkheid tot leren, reflecteren en te groeien.

De kinderen werden in tweetallen verdeeld waarbij zij zelf tot nieuwe combinaties kwamen. Even niet vanzelfsprekend met de meest bekende maar eens een ander ‘uitproberen’. Dat leverde een oase aan rust op nadat er eerst even hoorbaar wat afgetast werd.

Hoe doe je dat eigenlijk, samenwerken? Welke vaardigheden heb je nodig om het voor beiden tot een bevredigend resultaat of einde te brengen? Best lastig als je vol ideeën zit en de ideeën van de ander niet helemaal overeenkomen met die van jouw. Ruben wilde een moord- en steekspel wat bij Britt niet helemaal in goede aarde viel. Gaandeweg kwamen ze overeen dat er wel elementen van risico op dood of opnieuw tot leven kunnen komen in mochten, maar geen moorddadige taferelen. Ruben probeerde een echte dobbelsteen te maken. Hij had een aantal keer een kubus uit 1 geheel van karton geknipt maar het vouwen bleek toch lastiger dan gedacht. Toch knap om hem herhaaldelijk een poging te zien wagen. Uiteindelijk bedacht hij dat je ook cijfers op dopjes kunt schrijven, deze in een bakje doet en er dan blind een cijfer uit trekt.

Wietze en Coco hadden in het begin wat communicatiestoornissen. Heel mooi om waar te nemen hoe zij, ondanks hun verschillende invalshoeken, vaker dan ze verwachtten, eigenlijk hetzelfde bedoelden. Een echt snoepjesspel zou het worden waarbij suikerspinnen, smileys en zure matten in het spel werden verwerkt. Ze hebben beiden op hun eigen wijze vormgegeven aan het spel waarbij ze al in een vroeg stadium hadden afgesproken dat Coco het spel mee naar huis mocht nemen.

Dat is ook best lastig, samen een bordspel maken en hierover samen beslissen wie het  mee naar huis mag nemen of een manier bedenken zodat de ander op een ander moment het bordspel mee kan nemen.

Nathan en Felice waren al snel met dopjes aan de slag en hadden daarmee al gauw vorm gegeven aan hun bordspel. Op de vraag hoe andere mensen hun spel zouden kunnen spelen antwoordde Felice ‘dat kunnen de mensen dan aan mij vragen’. ‘Dat betekent dat jij er dus altijd bij moet zijn?’ Hij keek me wat meewarig aan en bedacht terstond dat hij de spelregels moest opschrijven. Of deze er uiteindelijk ook echt zijn gekomen heb ik niet meer gecheckt. Mooi hoe de regels toch enigszins ingewikkeld waren zodat je bij hun spel echt wel goed moest opletten. Er waren verschillende mogelijkheden hoe je het pad kon bewandelen. Er was een bijzondere routing, van cijfers in handen achter de rug kiezen, daar bleven er dan 1 of 2 cijfers van over en daaruit kwam dan je uiteindelijke hoeveelheid ogen waar je mee kon spelen. Kwam je op de splitsing dan had je met de lage ogen vette pech want dan was het door het vuur of je leven geven. Gokte je voor de hoge ogen dan kon je zonder kleerscheuren je weg vervolgen.

De opdracht die de kinderen maakten moest aan een aantal voorwaarden voldoen. Het moest duidelijk zijn voor welke doelgroep het was, helder zijn wanneer en hoe je kon winnen, er moesten een aantal materialen in voorkomen en er moest een naam voor het spel bedacht worden. Sommige onderdelen waren er snel in verwerkt, andere gingen iets moeizamer. De oase van rust was niet alleen voor Mirjam en mij een openbaring ook voor de kinderen werd het hierdoor mede mogelijk om geconcentreerd bezig te kunnen zijn en volop te genieten, wat bij sommigen mede mooi te zien was aan de vuurrode oren.

Thomas vond het best moeilijk en aan de andere kinderen te zien hadden ook zij moeite met het begrip zelfbeeld alhoewel er wel rake dingen werden gezegd. ‘Dat is zoals je bent’, ‘wie ik zie in de spiegel’, ‘wat ik leuk vind’ of ‘wat ik goed kan’. Dingen die je over jezelf vindt en denkt werd er geopperd. Terwijl Emma lekker languit op de mat lag en genoot van het moment zei Demi, ‘ik houd ook van chillen, net als Emma’, en ze rekte zich ook uit op de mat. Hiermee beschreef Demi meteen een stukje zelfbeeld maar ook een stukje van het beeld dat ze van Emma heeft.

De kinderen moesten even flink nadenken over de vraag, “Bestaat er op de wereld iemand precies zoals jij?” Bijna allemaal geloofden ze niet dat er iemand precies zoals zij zou kunnen bestaan. Je hebt altijd wel een andere neus of ander kleur haar. We vroegen de kinderen of ze wel eens hadden gemerkt dat als ze iemand zagen gapen je bijna als vanzelf gaat mee-gapen. Of dat je lekker mee gaat lachen als er mensen om je heen zijn die ook lachen. ‘Samen lachen is ook leuker’, zei Cato. Ja dat konden we allemaal wel beamen alhoewel het soms ook leuk is als je een binnenpretje hebt. Over lachen gesproken, plots kwamen er allerlei verhalen bij de kinderen naar boven over kinderen die voor de lol hun blote billen lieten zien! Zou dat ook een zelfbeeld zijn?

Aan de hand van een oefening mochten ze de positieve eigenschappen van elkaar op een papiertje schrijven. Je gaf je eigen briefje door nadat je er eerst iets positiefs over jezelf op had geschreven, je vouwde het dubbel en gaf ‘m door. Zo kon iedereen iets over jou opschrijven. Ook dit was soms best even lastig maar met wat hulp van juf Bianca en mij kwamen er toch heel wat mooie dingen op het papier. Bij het lezen moesten we soms wat helpen maar de kinderen konden zich wel vinden in wat ze over elkaar hadden geschreven. En sommige kinderen hadden een paar keer eenzelfde eigenschap op hun briefje staan. En wat zou die persoon nog meer goed kunnen of durven laten zien?

Ook bij de 8-9 jarigen groep was het nog best lastig om een duidelijk zelfbeeld te verwoorden. Dat is niet alleen je spiegelbeeld. En ja het klopt dat jijzelf nog weer een ander beeld van jezelf hebt in de spiegel, dan een ander die jou rechtstreeks aankijkt. Toen er werd geopperd dat je ook een innerlijk zelfbeeld kunt hebben bedacht Ruben dat hij z’n telefoon wel in kon slikken om een selfie te maken. Dat zou toch een mooi idee zijn, alles van binnenuit te kunnen bekijken. Maar ook weer lastig, dan kan iedereen echt alles zien. ‘Ja dan kun je net zo goed in je blootje lopen’, riep Nathan. En daar kreeg ik een déjà vu gevoel van de vorige groep! Blootje, blote billen, zelfbeeld, ‘De naakte waarheid’, riep Ruben uit volle borst toen ze later met hun collage aan de slag gingen.

Ze mochten hun zelfbeeld creëren aan de hand van plaatjes uit tijdschriften en wat ze er zelf nog bij wilden tekenen of schrijven. Hierbij geholpen door de positieve eigenschappen die ze van de anderen hadden ontvangen op hun briefje. De kinderen waren intens met elkaar bezig, droegen ideeën en plaatjes bij elkaar aan en Nathan en Ruben ontdekten gaandeweg dat ze hetzelfde idee hadden opgevat om verschillende lijven met verschillende hoofden te combineren! Heel grappig om te zien hoe de jongens de verschillende onderdelen bij elkaar zochten. Daarbij werden ze soms geholpen door de anderen waarbij ze dan gezamenlijk gebogen stonden over een tijdschrift om het lijf of het hoofd goed te keuren. Het was een uitdagende, intense en interessante bijeenkomst waarbij de kinderen veel interactie met elkaar hadden. Tijdens de pauze werd er ook even goed met elkaar gestoeid en bij het maken van hun collage kwamen de meesten weer wat tot rust en kon de aandacht op de opdracht gericht worden.

Bij beide groepen was het mooi om te zien dat door het gewoon maar beginnen met uitzoeken, knippen en plakken, wat voor sommige kinderen nog best wel eens lastig is, er steeds meer ideeën naar boven kwamen drijven en ze zich uiteindelijk maar met moeite van hun zelfbeeld konden losscheuren.

Namen van de kinderen zijn fictief.

Dino’s in het wild

Vandaag werden oertijden weer tot leven geroepen en zagen we de dino’s weer door de wouden struinen, over de weidse velden jagen en rustig luieren bij een meer. Maar pas op, uit die meren konden misschien ook wel dino’s  tevoorschijn komen en je zo mee het water in sleuren of…. Er kwam een enorme T-rex eens even een maaltje vlees uitzoeken tussen al die lekkere dinohapjes. Sommige kinderen hadden een dino mee genomen, anderen een boek en Thomas had een boek mee waarin je zelfs ook ‘echte’ botten en ook de ingewanden van de dino kon zien. Heel interessant vonden de kinderen dat. Samen met Mirjam zaten ze gebogen over het boek en spraken over de verschillende botten en welke ingewanden ze zagen. Demi had ook een boek mee waar nog meer dan alleen maar dino’s in stonden. Samen met Nina bladerden de dames door de verschillende diersoorten heen. ‘Ja, de schildpad is ook een dino’, bevestigde Demi toen ze deze in het boek tegen kwamen. ‘En de krokodil ook’, opperde Thomas, ‘die leefden ook al tussen de dino’s’. Ja, en Sjakie wist te vertellen dat er ook dino’s in het water leefden. En bestonden er ook vliegende dino’s? ‘Ja’, zei Thomas en toen kwam er weer zo’n prachtige en tevens moeilijk uit te spreken naam uit zijn mond. De kinderen wisten ook dat er vleesetende, plantetende en alles-etende dino’s bestonden. Welke tanden hoorden dan bij de vleeseters en welke bij de planteneters? Sjakie wist te vertellen je dat ook carnivoren, herbivoren en omnivoren kunt noemen. De anderen keken hem met verbaasde gezichten aan. Weer iets nieuws en interessants geleerd. Emma en Alicia hadden in een boek gevonden dat de dino’s eieren legden en deze ook weer gevonden waren. ‘Zo weten we dat’, zei Tim, ‘net zoals de botten die we in de grond vinden en opgraven’.

In deze groep uiteraard veel nieuwe gezichten en een paar bekenden. Het was een dynamische bijeenkomst waarbij de kinderen hun kennis met elkaar deelden en elkaar ook nieuwe dingen wisten te vertellen. Zo opperde Rens dat we niet zeker weten of we de dino’s  de juiste kleur hebben gegeven omdat we dat niet hebben kunnen terug vinden. Je merkt bij deze groep dat ze zelf wat kritischer tegenover het onderwerp durven gaan staan, en de daarbij behorende algemeen aangenomen kennis ook in twijfel durven trekken of er vragen over gaan stellen. Niki wist nog uit Naturalis dat de tweede poot van de T-rex, ook wel Trix genoemd, niet echt was. Deze was gekopieerd van de poot die ze wel hadden gevonden, wel in spiegelbeeld uiteraard! Zo hadden ze het hele skelet kunnen reconstrueren. De jongens hadden wat meningsverschillen over de uitspraak van een van de dino-namen. What’s in a name? Ook daar zijn de meningen van de dinokenners over verdeeld. Ruben was van de 6-7 jarigen groep overgestapt. Dapper, want het was best een hele ontdekking voor hem, dat er nog meer kinderen net zo veel wisten te vertellen over de dino’s als hij.

De creatieve opdracht voor de kinderen was om een dinosaurus te boetseren die in onze tijd zou kunnen leven. Hoe ziet deze nieuwetijdse dino er dan uit? Hoe groot zou hij dan zijn, heeft hij antennes of is hij misschien wel vierkant? Voor sommigen best heel lastig om de bestaande beelden los te laten en hier een nieuwe vorm aan te geven. Klei vraagt erom om in de vorm te worden gezet. Om er zoveel druk op uit te oefenen dat het de vorm krijgt die jij wilt maar pas op dat je niet grenzeloos in de klei knijpt want dan vervormt het tot een slappe hap. Klei doet een beroep op je tastzintuig, het grootste zintuig dat we bezitten omdat het onze hele huid beslaat. Onze huid die de grens vormt tussen onze binnenwereld en de buiten wereld. En de klei spreekt onze wil aan, de wil om jouw unieke vorm te geven aan je dinosaurus. Soms lukt dat heel goed en soms kom je tot de ontdekking dat de verschillende onderdelen niet aan elkaar blijven zitten. Wanneer je de kinderen dan vraagt hoe ze dat voor elkaar kunnen krijgen weten ze dat vaak heel goed. ‘Dan moet je kijken, goed voelen en zacht aan de klei trekken of duwen’, zei Ruben met een brede lach, nadat hij toch enige momenten van frustratie had door gemaakt.

Wigwam, tipi, verentooi, paarden, bizons, pijl en boog, medicijnman.

Indianen, al hoewel ze vaak al niet meer in tipi’s wonen en niet meer met pijl en boog achter de bizons aanjagen is dit nog wel het beeld wat we voor ons krijgen als we aan indianen denken. De kinderen weten er allemaal wel iets van. Ruben begon over offers voor de goden, maar of die goden nu ook werkelijk bestaan betwijfelde hij wel sterk. Thomas noemde de wigwam als huis van de indianen en dat klopt maar er is een huis dat voor veel mensen nog bekender is. De tent waarbij je stokken uit het dak ziet steken. ‘Ja, een tipi’, riep Demi. ‘Daar liggen wij nu ook in, kijk maar naar de stokken die er uitsteken’.

Ze droegen dierenhuiden als kleding, joegen op bizons en hadden een medicijnman om hen weer beter te maken wanneer ze ziek of gewond waren. Dan kregen ze fijngestampte slakken met kikkerbotjes of een vies ruikend papje dat je op je wond moest smeren. Er kwamen van allerlei recepten voorbij waarvan we allemaal beslist niet wilden dat wij dat ooit voor geschreven zouden krijgen door de dokter. Verder ontdekten we dat de veren op de verentooi van het opperhoofd alleen die van de adelaar waren. Op de vraag of iemand wist waarom dat zo was kwamen er allerlei antwoorden naar boven. ‘Waarschijnlijk omdat hij zo hoog en goed kan vliegen’, ‘dat hij groot en sterk is’, ‘hij heeft een scherpe snavel en klauwen’. En ja, misschien ook wel omdat hij zo goed kan zien, hij heeft hele scherpe ogen, dat heeft een opperhoofd ook nodig!

Bij het spel dat we daarna gingen spelen gebruikten we body language, of te wel gebarentaal, om aan elkaar duidelijk te maken wat je wilde. De indianenstammen hadden namelijk ook allemaal hun eigen taal waardoor ze niet met elkaar konden praten wanneer ze elkaar tegen kwamen. Eerst heel geheimzinnig de plaatjes bekijken bij Mirjam wat je wilde uitbeelden en hoe dat dan moest en daarna flink je best doen om het zo goed mogelijk uit te voeren. Alle kinderen waren enthousiast en vonden het maar wat mooi als het toch een beetje moeilijk raden was. Ik, boot, alleen, slapen, tipi, kikker, vrede. Er kwam van alles voorbij. Helemaal mooi werd het toen de kinderen niet alleen een woord maar een hele zin mochten uitbeelden. Het lukte de toeschouwers aardig goed om het steeds te raden.

Na de pauze daalde de rust neer over de knutseltafel. We gingen een totempaal maken, een rol, papier, wat vleugels, verven, tekenen, knippen en plakken maar. Voor sommigen best lastig om zelf op ideeën te komen maar eenmaal begonnen lijkt het vanzelf te gaan stromen. Vertrouwen hebben dat wanneer je eenmaal iets gaat doen, ontdekt dat je als vanzelf nieuwe ideeën krijgt of, wanneer je met meer bent even rustig rondkijkt bij een ander en geïnspireerd kan raken. De kinderen hebben vol aandacht aan hun totem gewerkt met prachtige resultaten.

Lachen is gezond

Hoeveel lach jij eigenlijk op een dag en wat is dat dan voor een lach? Een glimlach, een schaterende lach of lach je stilletjes in je vuistje? Afgelopen zaterdag hebben we uitgebreid de verschillende soorten lach besproken. Tijdens het uitoefenen van deze verschillende lachen werden onze spieren goed getraind want dat is onder andere wat er met je lijf gebeurt. Je traint de spieren in je gezicht ‘en in je buik’, riep Ruben en spontaan greep iedereen naar zijn buik. Ja inderdaad, als je de slappe lach hebt dan voel je dat extra goed in je buik. Het is bewezen dat je lichaam en gezondheid positief worden beïnvloed door een lachbui. Kortom veel blijven lachen dan blijf je lekker gezond. Voor de twee nieuwe meisjes was het nog een beetje onwennig om al lachend, terwijl we in eerste instantie niet echt hoefden te lachen, toch te lachen. Gelukkig kwamen ze tijdens de oefeningen die we deden wat los en verschenen er gestolen lachjes op hun gezicht. We deden een oefening waarbij 1 kind op zijn rug op de grond lag en het andere kind met zijn gezicht ‘boven’ het gezicht van het liggende kind hing. Heb je zo wel eens naar elkaars gezicht gekeken? Als je zo een tijdje het gezicht van de ander bestudeerd en je ook nog bedenkt dat je kin je voorhoofd is en visa versa dan kruipen er langzaam kriebels vanuit je buik naar je borst en moet je flink je best doen om niet in lachen uit te barsten..

We lazen in het boek dat er tijdens het lachen allerlei stofjes zoals endorfine in je lichaam worden aangemaakt die je een prettige, ontspannen en blij gevoel bezorgen. Ruben wist ook te vertellen dat je hart sneller gaat kloppen en Demi wist te vertellen dat daardoor je bloed ook sneller door je lichaam stroomt. ‘Dan krijg je het lekker warm’, was haar conclusie.

We merkten ook dat onze borst heftiger op en neer gaat als je lacht maar dat je daar niet veel van merkt als je in je vuistje lacht. We hebben nog een kleine lachtherapie sessie gehad van Mirjam maar toen Demi en Sophie begonnen met het vertellen van moppen ging het lachen vanzelf.

Na de pauze hebben we een fopdoosje gemaakt. Toch moeilijker dan verwacht maar alle kinderen begonnen ijverig en toegewijd om dit grappige doosje te maken. Ze hadden allemaal al bedacht aan wie ze dit doosje zouden geven. Daar zat al een enorme voorpret in. Het was lastig om het doosje echt goed vast te lijmen waardoor het ook daadwerkelijk goed in elkaar bleef zitten en het duveltje uit het doosje kon springen. Het huilen stond ons hier af en toe nader dan het lachen maar ook hier bleven alle kinderen hun uiterste best doen om er, als altijd, met een glimlach op het gezicht iets moois van te maken.

Alle namen zijn fictief

Voor het maken van het duveltje uit een doosje kun je kijken op: www.sugarkids.nl/media/2865/duveltje%20uit%20een%20doosje.pdf

Hoe anders was deze bijeenkomst dan de vorige week. Dit keer ging het over piekeren, iets dat jou persoonlijk aangaat en voor sommige kinderen best moeilijk was om over te praten. Alle kinderen herkenden dit fenomeen alhoewel het voor het ene kind meer speelde dan voor het andere. Wat is dat eigenlijk, piekeren? Mees wist heel goed te omschrijven wat het was. ‘Je maakt je zorgen om iets en dat kun je maar niet vergeten. Je moet er de hele tijd aan denken’. Door de middag heen verifieerde hij af en toe wel even of we het nog steeds over piekeren hadden.

Fay en Sophie konden heel nuchtere en heldere oplossingen aandragen over vragen tijdens het spel dat “Opgekikkerd” heette. Daarin kwamen stellingen naar voren als; “deze sommen zijn veel te moeilijk, ik begin er maar niet aan”. Sjakie antwoordde daarop, ‘nou dan maak ik eerst de sommen die wel lukken en bij de sommen die ik niet begrijp vraag ik juf om hulp’. De kinderen droegen elkaar ook oplossingen aan en bevestigden elkaar in situaties die zij zelf herkenden en wat ze dan zouden doen. Ruben antwoordde op de stelling; “ik word vast weer als laatste gekozen bij het maken van  groepjes”. ‘Nou dan ga ik kijken of er nog een ander groepje gemaakt word en dan wacht ik daar’. Een van de kinderen reageerde hierop dat het haar niet uitmaakte, ‘als ik daarna maar plezier kan hebben’. Ja, dat was misschien wel een mooie gedachte! Ruben had moeite met het ombuigen van zorgelijke gedachte in een benadering waarvan je zelf blij wordt en je ook voor jezelf opkomt. Dat laatste deed hij vorige week echter wel heel mooi. Demi deelde toen uit omdat ze jarig was geweest en Ruben wilde graag ruilen met Sjakie. Hij vroeg heel rustig en duidelijk aan Sjakie of hij wilde ruilen omdat hij zo van poezen hield. Dat vond Sjakie goed en toen waren ze allebei blij. Ook Ruben was zichtbaar opgelucht dat het gelukt was en Sjakie heel vriendelijk reageerde. ‘Dat is niet altijd zo, soms gaan kinderen dan spullen afpakken of naar doen’, zei Ruben. Thor heeft wel eens zorgelijke of angstige gedachten waar hij over kan gaan piekeren. Eerst wil hij dat aan niemand vertellen maar als hij het dan toch doet merkt hij dat de zorgelijke of angstige gedachte al een stuk minder erg is.

Wat prachtig dat de kinderen zich zo open naar elkaar durven op te stellen. Dat zij zich bewust zijn van hoe je op bepaalde situaties kunt reageren en dat ze elkaar ook vertellen hoe zij met zo’n situatie omgaan. Het uitvoeren lukt soms en soms ook nog niet. ‘De volgende keer gewoon weer proberen’, zei Sjakie voordat we pauze hadden. Wat zijn kinderen toch wijs wanneer je samen gesprekken over dit, soms toch best lastige onderwerpen, hebt.

Na de pauze maakten alle kinderen hun eigen piekerboom. Er lagen wat voorbeelden om na te maken maar het stond de kinderen vrij om hun eigen boom te creëren. Dat was best een klusje, tekenen, knippen en eventueel nog inkleuren. Daarna mochten ze hun eerst piekergedachte op een briefje schrijven en dat in de boom hangen. Dat lukte iedereen heel goed, sommigen schreven en anderen tekenden hun piekergedachte op het briefje. Het mooie was dat de kinderen zelf spontaan, op de achterkant van het briefje, hun eigen oplossing schreven. De gedachte achter de piekerboom is dat je je kind leert om de piekergedachte te parkeren en er niet de hele dag mee bezig te zijn. Stel een piekerpauze in zodat je kind leert alleen op gezette tijden aan zijn zorgen te denken of om er over te praten. Pas de  volgende dag mag je er weer over piekeren tijdens de piekerpauze.

Het artikel hierover kun je vinden op http://www.hettalentenlab.nl/images/downloads/Piekerpraat.pdf  gschreven door Floor Raeijmaekers van het Talentenlab.

Het begin van Knappe Koppies sprak tot de verbeelding. Vulkanen, ze zijn machtig, gevaarlijk maar geven ons ook vruchtbare grond. Zoals de mensheid al eeuwen lang gefascineerd is door vulkanen en de hellingen bewerken om hun gewassen te verbouwen zo intens en onderzoekend waren de kinderen vandaag met dit onderwerp in de weer. Lag de Vesuvius nu in België of was het toch misschien in Italië?

De kinderen kregen boeken om in tweetallen te kijken naar afbeeldingen die hun aandacht trokken en wat ze daar over wilden vertellen of wisten. Stofwolken, magmakamers, bedolven mensen en vrachtwagens maar ook de spectaculaire uitbarstingen die op vuurwerk lijken en de overstroomde dorpen die door aardbevingen veroorzaakt worden trokken de aandacht. ‘Zouden de vulkanen ook kunnen ontploffen?’, vroeg iemand zich af. ‘Nee, dat kan niet’, zei een ander overtuigd. Maar wat bleek, soms komt er bij vulkanen zoveel druk te staan op de gevormde magmakamer (waar alle magma zich verzameld) dat het hele plafond ervan af wordt geblazen. Je krijgt dan een enorme rand, de zgn. caldera en daarbinnen is soms de nieuwe kratermond weer zichtbaar. ‘Wauw, dat is dan net vuurwerk!’, werd er geroepen. ‘Ja, dat moet een enorme knal geven’. Waarna de kinderen de harde knallen van de afgelopen jaarwisseling bespraken en of je dat wel of niet leuk vindt.

Na alle informatie werd er gretig, in tweetallen, aan de eigen vulkaan gewerkt. Overleggen, afstemmen, bijwerken en elkaars werk bewonderen. Een flesje, kranten erom heen wikkelen en daarna een laagje klei er boven op. Het ging in harmonie en overleg, mooi om alle kinderen zo bezig te zien en dan ook te horen overleggen wie van de twee de vulkaan mee naar huis mocht nemen.

En toen kwam het spannende gedeelte, de proef. Eerst een paar druppels afwasmiddel, daarna 6 eetlepels soda en toen even wachten tot iedereen zover was. En dat, . . . was best moeilijk maar . . . dat ging ook heel goed. De kinderen hielden rekening met elkaar en wachtten geduldig af tot iedereen er echt klaar voor was. De spanning was, verwachtingsvol en de eerste vulkaan bruiste vol enthousiasme over zijn krater. De tweede deed het prachtig beschaafd, de derde bruiste van energie en de laatste had wat aanmoediging nodig maar liet van zich zien. Het was een spectaculair begin van de Knappe Koppies in 2017.

expanding universe

Wie denkt dat de sterrenhemel er altijd zo uit ziet heeft het mis. Dat hebben we afgelopen zaterdag ontdekt. We hadden niet verwacht dat het heelal er zo mooi uit zou zien met al die kleuren, vormen en bijna tastbare bewegingen. We vroegen ons af of je er geluiden zou kunnen horen en hoe dat dan klinkt. En wat zijn al die stofwolken en lichtjes die door de lucht zweven?

Wat weten de kinderen al veel en ze willen maar wat graag van anderen horen hoe alles in elkaar steekt. Het heelal spreekt natuurlijk wel tot de verbeelding maar de kinderen wisten heel goed realiteit en fantasie te scheiden. Hilarische momenten toen we ons afvroegen wat er zou gebeuren als wij er niet meer zouden zijn, uitgestorven, net als de dino’s. Dan komen er vast weer andere wezens, met acht benen, een varkenshoofd en kippenpoten. Maar ze wisten ook heel goed dat er een zwart gat kan ontstaan als een ster uit elkaar was geploft en dat dit zwarte gat dan alles kan opzuigen, als een stofzuiger!  ‘Sterren zijn vuurbollen. Daardoor kunnen we ze ’s nachts goed aan de hemel zien en overdag niet omdat ze te ver weg staan’, oppert 1 van de kinderen. En ja, de zon is ook een vuurbal maar die staat zo dicht bij de aarde dat we hem goed kunnen zien en hij de aarde kan verlichten. Ook de zon zal een keer ontploffen maar gelukkig duurt dat nog wel 4 miljard jaar. En wat zouden dan toch vallende sterren zijn? Zijn dat wel echte sterren? We lezen in de boeken dat het stenen zijn maar hoe kunnen deze dan licht geven? Door wrijving, we wrijven allen hard in onze handen en voelen dat ze warm of zelfs heet worden. Sommigen voelen ook dat hun handen gaan tintelen. Deze stenen suizen hard door de ruimte dwars door de dampkring, dat geeft zoveel wrijving dat ze zelfs verbranden. En dat is wat wij op aarde kunnen zien, een lichtstraal die naar ‘beneden’ valt. Hiervoor hebben we echte vuurstenen waarmee de kinderen zelf kunnen ondervinden dat stenen inderdaad vuur kunnen maken.

Na al deze interessante informatie gingen de kinderen enthousiast aan het werk met hun eigen heelal. We hebben een beetje getoverd. Eerst met kaarsvet voorzichtig op het papier druppelen en even laten drogen. Het vet laat geen water en verf door. Daarna worden er nog sterren en planeten getekend met wasco maar ook met de kaars zelf, wel natuurlijk eerst uitgeblazen! Ook dit stoot water af waardoor je het goed blijft zien wanneer je er overheen schildert. Het zelf vorm geven aan informatie die je tot je hebt genomen en deze omzetten in je eigen beelden geeft kinderen de mogelijkheid om te ontdekken dat iedereen innerlijk een andere sterrenhemel voor zich ziet bij het zien van dezelfde platen of het horen van dezelfde informatie. En allemaal zijn ze precies zoals ze moeten zijn.

Het was een ware ontdekkingsreis voor de kinderen maar zeker ook voor mij en Mirjam want ook wij hebben weer geleerd en ons vergaapt aan de betoverende foto’s uit het boek; Expanding Universe. Foto’s genomen vanuit de hubble ruimte telescoop. Een aanrader om eens door te bladeren.

Knappe Koppies is een initiatief van GZ-psychologe Mirjam Hildebrand. Een groepje kinderen in de leeftijd van 6-7 jaar die (vermoedelijk) hoogbegaafd is. Het doel is om deze kinderen uitdagend spel te bieden dat gericht is op het voeden van de behoefte aan kennis en het ontdekken van nieuwe dingen.

Bron foto’s; Expanding Universe foto’s genomen vanuit de ruimtetelescoop Hubble.